■ Hülya K. ORUÇOĞLU
Depremin yol açtığı yıkım Türkiye için ağır bir yük oluştururken, iktidarın en büyük sorunu kaynak yaratmak olacak. Yurt dışında kaynak arayışına giren ekonomi yönetimi henüz ‘güven’ sorununu aşarak yatırımcıları çekecek adımlar atamadı. Bütçe açıklarını yönetebilmek için Orta Vadeli Program’a (OVP) iddialı bütçe gelirleri konuldu.
FAİZE 1.2 TRİLYON
Uzmanlar ise OVP’deki vergi yüküne dikkat çekiyor. Bu yıl bütçenin 1.6 trilyon lira açık vermesinin beklendiğini anımsatan Vergi Uzmanı Dr. Ozan Bingöl, “Verginin, vergisinin, vergisini ödeyeceğiz ancak yine de yetiremeyeceğiz” dedi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in vergi gelirlerindeki artışın ve tahsil edilemeyen vergilerdeki tahsilatın bütçe gelirleri ve giderleri arasındaki büyük farkı kapatmaya yeterli olacağına ilişkin açıklamalarının hatırlatılması üzerine Bingöl, “Mehmet Şimşek’in söylemek istediği mali disiplin aslında. Ancak bu bütçe ile pek de mümkün görünmüyor. Bütçe açıkları ile ilgili hedefler ortada” diye konuştu. “OVP’ye baktığımızda; bu yıl her 100 TL verginin 13.21 TL’si faize giderken, 2026’da her 100 TL verginin 20.22 TL’si faize gidecek. Bu yıl 646 milyar lira olarak hedeflenen faiz gideri 2026’da yüzde 356 artarak 2.3 trilyon lira olacak” değerlendirmesini yaptı.
‘2.6 TRİLYON LİRA GEREKLİ’
OVP hedeflerine göre, 2022’de yüzde 2.1 olan faiz giderlerinin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya oranı 2026’da 3.6’ya çıkması bekleniyor. “Bütçe açıklarında durum daha vahim” ifadelerini kullanan Bingöl, “Bu yıl için hedeflenen bütçe açığı 1.6 trilyon lira, 2024 için de 2.6 trilyon lira. Böylesi bir tabloda mali disiplinden bahsetmek pek mümkün değil. Ezcümle; verginin, vergisinin, vergisini ödeyeceğiz ancak yine de yetiremeyeceğiz” dedi.
1 TL’nin 17 kuruşu Hazine’ye
Akaryakıttaki fiyat değişimleri ve vergi artışlarına değinen Ozan Bingöl, petrol ve doğalgazdan yılın ilk dokuz ayında toplam 102.5 milyar liralık Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tahsil edildiğini söyledi. Akaryakıtta yaşanan 1 liralık fiyat değişiminin vergi tutarına yansımasını hesaplayan Bingöl, “Akaryakıtın satış fiyatına her 1 liralık zammın yaklaşık 17 kuruşu KDV olarak Hazine’nin kasasına gitmektedir. ÖTV’de ise durum farklı. Litresi kaç lira olursa olsun bir litre motorinde sabit 7.05 TL. Bir litre benzinde ise 7.52 TL ÖTV tahsil ediliyor” diye konuştu.
‘Bir depo benzinin 601 lirası vergi’
İstanbul’da litre fiyatı 35.05 TL olan benzinden alınan Katma Değer Vergisi (KDV) ve ÖTV’ye ilişkin açıklamalarda bulunan Ozan Bingöl, “Litre fiyatı 35.05 TL olan benzinin 5.84 TL’si KDV, 7.52 TL’si ÖTV. Toplam vergi tutarı da 13.36 TL’yi buluyor. 45 litrelik bir depo benzin, yani 976 liralık bir ürüne 601 lira da vergi ödeyip 1.577 liraya alacağız” dedi.
